Waarom moet ISBN eigenlijk numeriek blijven?

Het Internationaal Standaard Boek Nummer of ISBN bestaat tegenwoordig uit 13 cijfers en heet daarom ook wel ISBN-13 of ISBN/EAN. Dat laatste omdat het gewoon een artikelnummer is dat binnen de Europese Artikel Nummering valt. Eigenlijk zijn er bij een ISBN maar 9 cijfers die er echt toe doen (en die waren er in 1967 bij de voorloper van ISBN ook al). De rest is later toegevoegd, om te beginnen het controleteken op de laatste positie en later is er een 3-cijferige artikelgroep voor geplakt. Ieder ISBN begint daarom met drie cijfers die de artikelgroep 'boeken' aangeeft. De volgende 9 cijfers geven het taalgebied aan, de uitgever en het eigenlijke boeknummer. Theoretisch kunnen er dus 999,999,999 boeken een eigen ISBnummer krijgen. Dat mag veel lijken, 1 miljard minus 1, maar als je bedenkt dat er een heleboel nummers niet meer beschikbaar zijn omdat ze bijvoorbeeld gereserveerd waren door inmiddels niet meer bestaande uitgevers, dan is het werkelijk beschikbare aantal beduidend lager. Weliswaar is naast artikelgroep 978 een nieuwe artikelgroep 979 toegevoegd en naast de taalcode 90 (voor Nederland en Vlaanderen) is er een code 94 bijgekomen, maar het is duidelijk dat er grenzen zijn aan de groei. En die groei is er, tegenwoordig meer dan ooit, bijvoorbeeld door ontwikkelingen als POD* en de tendens om van iedere uitgave ook een e-boek te maken. Daarbij komt dat iedere wijziging in uiterlijk of inhoud van een boek om een nieuw ISBN vraagt. Van sommige titels bestaan tientallen ISBnummers en daar bestaat geen zichtbare relatie tussen. Kan dat niet anders?

Ja, dat kan. Vanaf heden is ISBN/X (lees: ISBN eXtended) beschikbaar en kunnen alfanumerieke ISBN-codes worden gemaakt. Hiermee kunnen van een origineel (numeriek) ISBN afgeleide producten van een eigen, unieke bestelcode worden voorzien. Denk aan het e-boek als afgeleide van het papieren boek, fragmenten (tekst, beeld, geluid), promotiefilmpjes, recensies en noem maar op. Kijk voor meer informatie op http://isbnx.nl/.

*Publishing On Demand, ook wel Printing of Producing On Demand genoemd, betekent dat een boek pas geproduceerd wordt als het is besteld. Hierdoor kunnen ook kleine oplagen rendabel worden geproduceerd.